SATRANÇ NEDİR?

İnsanoğlu, kendini sınama ya da kendini gösterme gibi içgüdülere sahiptir ve bu içgüdüler insanların herhangi bir oyunda mücadele etme ihtiyacından doğmuştur. Satranç fiziksel kuvvet gerektiren ya da şans oyunlarından farklı olarak zihinsel becerilerdeki kıvraklık ile diğer dallardan belirgin olarak ayrılır. Satranç nedir? Asıl olarak satranç bir zeka oyunu olmasının yanısıra aynı zamanda yapısı ve oynanışı bakımından matematiksel bir orantı içindedir.  Satranç tahtasındaki kare sayısı ile oyundaki taş sayısı matematiksel bakımdan ideal sayıdadır. Taşların konumlamaları ise ideal düzen içerisinde bulunur.Birçok matematikçi satranç oynarken matematiğin kullanıldığını savunur. Matematikçilere göre satranç, rakibin hamlelerini analiz ederek öngörüde bulunmak, oyuna üç boyutlu yaklaşmak ve strateji kullanabilmek aynı zamanda geometri ile mümkün olmaktadır. Kasparov satrançtaki başarısını ‘Geometrik düşünebilme yeteneği’ sayesinde kazandığını belirtmiştir. O halde matematik ve geometri aslen satrancın yapı taşlarıdır diyebiliriz.   Satranç, günümüzde okul öncesinden başlamak üzere 7’den 77’ye herkes tarafından sevilerek oynanan bir spor dalı olarak kabul edilmektedir. Uluslararası Satranç Federasyonu (FİDE), bugün dünya federasyonları arasında en fazla üyeye sahip federasyon olma özelliğindedir.

ANAOKULUNDA SATRANÇ OYUNUNUN ÖNEMİ VE SATRANCIN ÖZELLİKLERİ

İçinde bulunduğumuz son 20  yılda çocuklar hızlı teknolojik gelişmelerin, şehir hayatının ve hızla değişen bir çevrede bulunuyorlar. Hızla değişen çevre ve olumsuz etkileri de içinde barındıran kent hayatı okul öncesi çocuklarının ileriki hayatlarını negatif etkilemektedir.  Yetişkinlik dönemine rastlayan ve bu dönemde kişinin karşısına çıkabilecek olumsuz sosyal ilişkileri düzenlemek erken çocukluk döneminde başlamaktadır.  Okul öncesi erken çocukluk döneminde eğitimin öneminden ziyade nitelikli eğitim konusunda çalışmalar yapılmaya ve projeler üretilmeye başlanmıştır.   Öğrenme faaliyeti doğumla beraber başlamaktadır. Öğrenme beyinde gerçekleşir ve eğitim ile ilgili bütün faaliyetler beynin gelişmesine yöneliktir. Bu anlamda satranç oyununun amacı beyni geliştirmek ve kapasitesini artırmaktır. Çünkü satranç beynin azami çalışmasının sağlayan  ve geliştiren en önemli unsurlardan biridir.    Yapılan araştırmalarda erken dönemde satranç oyunu oynamaya başlayan kişilerin analitik düşünme kapasitelerinde artış olduğu görülmekte, bu kişilerin eleştirel bakış açısı ile bakabilme, zamanı doğru kullanabilme becerisinin gelişmesi ile yaratıcılık, problemleri daha kolay çözme ve karar verme mekanizmalarının, satranç oynamayan kişilere oranla çok daha fazla geliştiği görülmüştür. Satrancın aynı zamanda okul becerisini pozitif yönde etkilediği de yapılan araştırmalar sonucunda ortaya çıkmıştır. Şu bir gerçektir ki, satranç oyunu, beynin çok yönlü çalışma kapasitesini artıran, beynin sürekli çalışmasını sağlayan ve efektif düşünme becerisini geliştiren eşsiz bir spordur.   Anaokulunda satranç oyunu dersleri ile okul öncesi çocuğundaki tüm gelişim alanlarındaki davranışların en üst düzeye çıkarılması hedeflenmektedir. Anaokulunda satranç oyunu  programında satranç öğretmeni, satrancı keyifli bir şekilde ve oyunlaştırarak anlatmalı, çocuğun merak içgüdüsünü bu anlamda beslemelidir. Merak duygusu öğrenmenin ön şartı olarak kabul edilmektedir. Bu bakımdan çocuğun merak duygusu özellikle satranç sporunda daima canlı tutulmalıdır. Anaokulunda satranç oyunu öğretilirken çocuğun bireysel gelişimi dikkate alınmalı, çocuğun düzeyine inilerek, çocukların bireysel becerilerini geliştirmesine de olanak tanınmalıdır.   Okul öncesi programlarda her çocuğun farklı gelişim düzeyleri göz önünde bulundurulmalı ve satranç oyunu öğretiminde her yıl kendini yenileyen tekrarlarla çocukların hafızası canlı tutulmalıdır. Okul öncesi çocuklarda hemen herşeyin oyunlaştırılarak öğrenildiği ve kazanıldığı düşünülürse anaokulunda satranç oyunu öğretiminin  olabildiğince keyifli ve eğlenceli geçerek öğrenilmesi sağlanmalıdır.